اصلاحات پرس
Telegram Instagram Twitter Tags Rss
87404
1401/01/23 09:55

محسن آزموده

دایره‌های بسته


دوستی می‌گفت، وقتی نوجوان بودم، دلم می‌خواست نویسنده بزرگی شوم، در حد داستایفسکی و بالزاک. با گذر زمان اما فهمیدم که اوضاع به این سادگی‌ها هم نیست، به تدریج دنیایم کوچک و کوچک‌تر شد تا اینکه در نهایت رسیدم به جمع بیست، سی نفره دوستان و فامیل در گروه مجازی خانوادگی. حالا در صفحه خانوادگی در یکی از این شبکه‌های اجتماعی مجازی، مطلبی می‌گذارم و آنها همگی به‌به و چه‌چه می‌کنند و من هم حسابی راضی و خوشحالم و از هر «لایک» و تحسین آنها، ذوق‌مرگ می‌شوم، رویای بالزاک شدن را هم بی‌خیال شده‌ام و به زباله‌دان تاریخ سپرده‌ام! در زمانه ما شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی این امکان را برای انبوه کاربران پدید آورده که برای خود میدان‌ها و دایره‌هایی بسته ایجاد کنند تا در آنها به بیان نظرات و اندیشه‌های خود بپردازند و با شماری از مخاطبان واقعی یا مجازی، به گفت‌وگو و مباحثه بپردازند و از این طریق میل به دیده شدن خود را ارضا کنند. این پدیده فی‌نفسه بد نیست و موجب ارتباط افراد با دیدگاه‌ها و باورهای مشابه و همسو می‌شود. چه بسا برخی با توجه به توانمندی‌های خود یا با هوش و ذکاوت‌شان در فهم علاقه‌مندی‌های دیگران یا گرایش‌های فرهنگی روز یا کاملا به صورت تصادفی و ناخودآگاه، بتوانند مخاطبان خود را بارها و بارها افزایش دهند و در دایره‌هایی بسیار بزرگ‌تر راه یابند یا خودشان هوشمندانه یا به صورت اتفاقی، میدان‌هایی بزرگ خلق کنند، کاری که سلبریتی‌ها و افراد مشهور در حوزه‌های مختلف مثل سیاست و ورزش و سینما و... در آن موفق هستند و هر عکس و تصویرشان یا هر نظر و دیدگاه‌شان، مورد توجه هزاران هزار و بلکه میلیون‌ها نفر قرار می‌گیرد. 
مشکل زمانی پدید می‌آید که حضور در این میدان‌ها-ولو بزرگ- فرد را متوهم می‌سازد و تاییدها و «لایک»ها و نظرات مثبت آنها سبب می‌شود که تصور کند آنچه گفته یا نوشته درست است و خطا در آن راه ندارد یا محصول یا فرآورده‌ای که عرضه کرده، خوب است و هیچ نقد و انتقادی به آن وارد نیست. این امکان که کاربر می‌تواند به صورت مختارانه و ارادی، مخاطبان خود را انتخاب کند و کسانی را که نمی‌پسندد، حذف، این توهم خود درست‌انگاری را تشدید می‌کند. به عبارت دقیق‌تر در وهله نخست به نظر می‌رسد که این فضاها و محیط‌های مجازی، محیط‌هایی برای گفت‌وگو و بحث و مبادله آزاد به نظر می‌رسند، جایی برای تبادل دیدگاه‌ها و نقد و انتقاد. اما در واقعیت چنین نیست. عموما افراد به محض اینکه با دیدگاه‌های مخالف تند و صریح مواجه شوند، آن محیط را ترک می‌کنند یا فرد و افراد منتقد را حذف و به قول معروف «بلاک» می‌کنند. در نتیجه میدان اجتماعی شکل گرفته، به جای آنکه فضای چند صدایی بحث و گفت‌وگو و تبادل‌نظر باشد، به محیطی تک‌صدایی برای بیان تعارفات و تعریف و تمجید از یکدیگر بدل می‌شود.
حاصل به وجود آمدن مجموعه‌ای از دایره‌های بسته است که با یکدیگر ارتباطی ندارند و ساکنان آنها در وضعیتی خودتنهاانگارانه (سولیپسیستی) به‌سر می‌برند. حاضران در این محیط‌های بسته، خودشان را دلخوش به برکه‌های حقیر یا نهایتا دریاچه‌های مصنوعی خود می‌کنند و حاضر نمی‌شوند مثل ماهی سیاه کوچولوی صمد بهرنگی خطر و در آب‌های آزاد شنا کنند و با مخاطرات پیش‌بینی نشده رویارو شوند. آنها آگاهانه از آزادی می‌گریزند و خود را در قفس‌های طلایی و نرم و گرم‌شان محبوس می‌کنند. روشن است که از چنین فضاهای محبوسی که هوای تازه به آنها راه ندارد، داستایفسکی و بالزاک بیرون نمی‌آید. به تعبیر گویای فروغ فرخزاد، «هیچ صیادی در جوی حقیری که به گودالی می‌ریزد، مرواریدی صید نخواهد کرد»!

نظرات

نظر شما

پربازدیدترین‌ها :
    آخرین اخبار :

    درباره ما

    اصلاحات پرس رسانه‌ای است وابسته به جریان اصلاحات به ویژه جوانان اصلاح طلب که در راستای مطالبات اصلاح طلبانه مردم ایران به فعالیت رسانه‌ای مشغول است.

    با ما در تماس باشید

    info[@]eslahaatpress.com

    Telegram Instagram Twitter Tags Rss
    Copyright © 2020 eslahaatpress.com‎, All rights reserved.