پژوهشگر ارتباطات در یادداشتی نوشت: پیشتر،کودکان اغلب کارتون و فیلمهای مختص کودکان را تماشا میکردند و زمان پخش خبر تمایل داشتند حتی کانال را عوض کنند یا سراغ بازی بروند. در آن زمان فضای زیست خانوادهها خانهای با حیاط و حوض و باغچه بود و میشد کودکان را از اخبار منفی دور نگه داشت. اما بهموازات ظهور ماهوارهها، فرم و فضای زندگی، آپارتماننشینی و دور نگه داشتن کودکان از آنچه بزرگترها میدیدند و میشنیدند دشوار شد.
امروزه رسانههای دیجیتال امکان مدیریت و دروازهبانی اخبار را به حداقل ممکن رساندهاند و کودکان مخاطب فجیعترین تصاویر خبری در گوشهگوشۀ جهاناند. از سوی دیگر، مهارتهای کودکان و نوجوانان چنان از بزرگسالان پیشی گرفته است که گاهی پیش از ما از اخبار مطلع میشوند و آنها را برای ما ارسال میکنند.
از سوی دیگر ضریب نفود اینترنت، کاربرد وسیع شبکههای اجتماعی و پدیدۀ شهروندخبرنگاری موجب شده است تمامی وقایع غمبار از دورافتادهترین نقاط جهان، با تصاویر واقعی و بعضاً فجیع در سراسر جهان منتشر شود. چنین اخباری دروازهبانی نمیشوند و بر اساس سلیقۀ شخصی تهیه و منتشر میشوند. امروز کودکان در معرض خواندن، شنیدن و دیدن خشونتبارترین وقایعی هستند که آنها را احاطه کرده و باعث میشوند ناامیدی بر جانشان بنشیند.
اخبار ناگوار، چه از منابع خبری رسمی و چه غیررسمی منتشر شوند، اگر احساسات عمومی را جریحهدار کنند، بهشدت در فضای رسانهای مجازی پیشروی میکنند. بازنشر تصاویر دلخراش، کارزارها، طوفانهای بازنشر، تیترهای غولپیکر در اکسپلور و حاشیهها... همگی در زمرۀ کنشگریهایی هستند که فارغ از چارچوب رسانههای رسمی در فضای مجازی شکل میگیرند و پیشروی اخبار به حریم ارتباطات دیجیتال کودک اجتنابناپذیر است. اما این پیشروی بهجز عرصۀ خبر، محصولات سرگرمی را نیز متأثر میسازد. امروز بسیاری از بازیهای محبوب آنلاین نسخههای شبیهسازیشده از جنگها، تعقیبوگریزها و خشونتورزیهایی است که از اخبار نشأت گرفته است.
اخبار بد، بخصوص اخبار بد مربوط به کودکان، تأثیراتی بهمراتب مخربتر بر روح و جان کودکان میگذارند. کودکانی که زندگی نسبتاً آرامی دارند خود را در امنیت حس میکنند و هنگام مشاهدۀ اخبار ناگوار بروز آن را کمتر برای خود محتمل میدانند، اما به هر حال احساس تأثر، همدردی، خشم، ترس و ناامیدی در آنها شکل میگیرد و با تکرار اخبار مشابه تشدید میشود. این فرایند میتواند زمینهساز ناامیدی، اضطراب، افسردگی، وسواس و دیگر اختلالات روانی شود.
چه باید کرد؟
کودکان باید درباره آنچه در جامعۀ خود و جهان رخ میدهد بدانند. اما برای محافظت از کودکان در برابر عوارض اخبار منفی باید چارهای اندیشید. مهمتر از هر نهادی خانواده و نظام آموزشی است. نظام آموزشی باید محتوای مناسب آموزشی تدارک ببیند و کودکان در مسیر فراگیری مهارتهای رسانهای از چگونگی دریافت اخبار صحیح و دلایل و ضرورتهای پرهیز از اخبار منفی و فجیع اطلاع یابند. خانوادهها نیز باید طی دورههای بازآموزی حدود و شیوههای صحیح بهرهمندی کودک از اخبار و راهکارهای به حداقل رساندن مواجهۀ کودک با اخبار دلخراش و خشونتآمیز را فراگیرند..